در راه اندازی سردخانه برای ایجاد سرمایش از گاز فریون و یا آمونیاک استفاده میشود. هر کدام از این مبردها ، مزیا و معایب خود را دارند. شناخت ویژگی های یک مبرد در زمینه راه اندازی سردخانه برای صاحبان این صنعت امری مهم و ضروری است. از این رو قبل از احداث و یا خرید هر نوع سردخانه ای باید به طور کامل با مزایا و معایب گاز مورد استفاده در آن آشنا بود. در این نوشتار اطلاعاتی مفید در رابطه با تفاوت بین سردخانه آمونیاک و فریونی برای شما مخاطبین عزیز آماده کرده ایم.
بررسی مزایا و معایب مبرد آمونیاکی
در ابتدا باید گفت که مبرد آمونیاک در مقایسه با گاز فریونی ، سابقه استفاده بیشتر و قویتری دارد. همچنین در سردخانه های صنعتی و بزرگ بیشتر از مبرد آمونیاک استفاده میشود. یونیت برودتی آمونیاکی در مقایسه با فریونی فضای بیشتر اشغال میکند. از این رو در سردخانه های کانکسی و اتاقکی به دلیل کوچک بودن ابعاد سردخانه از مبرد فریونی استفاده میگردد. همچنین در بین تمامی مبردها و انواع مختلف گاز فریون ، گاز آمونیاک بیشترین اثر خنک کنندگی و بالاترین ضریب عملکرد را دارد. یکی دیگر از مزیت های اصلی مبرد آمونیاک ، قیمت بسیار ارزان آن می باشد. به نحوی که هر کیلو از این گاز حداقل 50 درصد قیمت کمتری نسبت به گازهای فریونی دارد.
گاز آمونیاک بوی بسیار تند ، اشک آور و خفه کننده ای دارد و همچنین سمی می باشد. در صورتیکه این گاز به مدت زیادی تنفس شود حتی باعث مرگ افراد نیز می گردد و تماس آن با چشم و پوست خطرناک است. خوشبختانه بوی تند این گاز تبدیل به نقطه قوت آن شده است. زیرا در صورت نشتی به سرعت می توان به نشت آن در سیستم پی برد. از سایر مزایای آمونیاک باید گفت که این گاز دوست دار محیط زیست می باشد و اثر گلخانه ای و مخرب بر جو زمین و لایه ازون ندارد. البته این گاز در شرایط خاصی قابل اشتعال است.
در سردخانه های آمونیاکی برای راه اندازی و نصب لوله های سیستم گردش و هدایت مبرد ، از لوله هایی با قطر کمتری استفاده میشود. در واقع هزینه عملیاتی و چرخه گاز آمونیاک ارزان تر از گازهای فریونی است. همچنین ضریب انتقال حرارت گاز آمونیاک بالا بوده و باعث میشود که از کندانسور و اواپراتورهای ضعیفت تری نسبت به گازهای فریونی استفاده شود. در نتیجه در سردخانه های آمونیاکی ، کندانسور و اواپراتور هزینه کمتری میگیرند. افزون بر این موارد گاز آمونیاک با روغن ترکیب نمی شود.
اما این مبرد معایبی نیز دارد. همان طور که گفته شد گاز آمونیاک سمی بوده و برای افرادی که در معرض طولانی مدت آن قرار میگیرند ، کشنده خواهد بود. از این رو قوانین ایمنی سخت گیرانه ای برای سردخانه های آمونیاکی وضع شده است. یکی دیگر از معایب سردخانه آمونیاکی نیاز به کنترل دائم و بازرسی مداوم در آن میباشد. در صورتیکه لوله های انتقال آمونیاک دچار سوراخ و شکاف شوند به دلیل اختلاف فشار ، هوا و رطوبت به داخل لوله ها مکش میشود و در نتیجه آن مشکلات پوسیدگی و خوردگی لوله ها به وجود می آید. لوله های مسی و برنجی حامل گاز آمونیاک در صورت ورود آب به شدت توسط آمونیاک پوسیده میشوند. همچنین در سردخانه های کوچک همچون سردخانه های اتاقکی و سردخانه کانکسی ، گاز آمونیاک بازدهی مناسبی ندارد.
مزایا و معایب مبردهای فریونی
مبردهای فریونی در کل شامل سه گروه اصلی hfc ، cfc و hcfc است. تقریبا بیشتر این گازهای هالوکربنی ویژگی های مشترکی دارند. همچنین هر کدام از این فریون ها نیز دارای چندین گروه بوده که تفاوت اصلی آنها در تعداد اتم های کلر ، کربن و فلوئور می باشد.
از بین مبردهای فریونی تنها فریون های خانواده hfc فاقد اتم کلر بوده و مخرب لایه ازون نمی باشند. اما تمامی فریون ها اثر گلخانه ای بر جو زمین ایجاد میکنند. بدین معنی که گرما را درجو حبس نموده و باعث افزایش دمای کره زمین میشوند. افزایش دمای کره زمین شرایط بسیار خطرناکی را ایجاد میکند که مهمترین آنها تغییر اقلیم آب وهوایی ، ذوب شدن یخ های قطب جنوب و شمال ، سیل های و طوفان های مخرب و ویرانگر و افزایش خشکی در نقاط مختلف کره زمین می باشد. از این رو بیشتر گازهای فریونی دارای محدودیت ها و ممنوعیت می باشند. متأسفانه در کشورهای جهان سومی به این قوانین توجه زیادی نمیشود.
مبردهای فریونی در سیستم های تهویه مطبوع و سردخانه های کوچک مورد استفاده قرار میگیرند. زیرا راه اندازی این نوع سیستم های برودتی با گاز آمونیاک علاوه بر نداشتن صرفه اقتصادی ، قابل اجرا نیست. از جمله مزیت های گازهای فریونی می توان به غیر سمی بودن آن و غیر قابل اشتعال بودن آن اشاره کرد. از این رو قوانین سرسختانه ای در استفاده از آن وجود ندارد و سیستم برودتی فریونی کمتر نیاز به بررسی پیدا میکند.
اما گاز فریون یک گاز بی بو است و تشخیص نشتی آن در سیستم بسیار دشوار است. در برخی از موارد نشتی این گاز به تخلیه کامل آن از سیستم منجر میشود و در نتیجه آن شارژ مجدد گاز در سیستم ، هزینه های زیادی بر دوش مصرف کننده قرار میدهد. در مقایسه با سیکل های آمونیاکی ، سیستم های خنک کننده که با گاز فریونی کار میکنند عمر مفید کوتاه تری دارند. همچنین قیمت گازهای فریونی نسبت به گاز آمونیاکی بسیار بیشتر است.
در سیستم های برودتی که با گاز فریون عمل مینمایند ، نفوذ رطوبت به داخل سیستم خسارات زیادی به بار می آورد. زیرا نفوذ رطوبت به داخل لوله ها باعث مسدود شدن شیر انبساط و عدم گردش مبرد می شود. همچنین رطوبت در داخل باعث خوردگی لوله ها و شیرآلات کنترلی شده و کیفیت روغن موجود در تجهیزات را کاهش میدهد. در نتیجه عمر قطعات کاهش پیدا کرده و راندمان آنها افت پیدا می کند. در سیستم های آمونیاکی در صورتیکه رطوبت به داخل آن نفوذ پیدا کند ، رطوبت موجود جذب آمونیاک میشود.
